HPV یک عفونت شایع و مقاربتی است که اغلب هیچ علامت یا نشانه آشکاری از خود به جای نمی‌گذارد؛ به همین دلیل تشخیص آن در مراحل ابتدایی ابتلا دشوار است. نوعی از HPV میتواند باعث ایجاد زگیل تناسلی شده و دیگری تغییرات سلولی جدی‌تری را به دنبال دارد که احتمال ابتلا به سرطان را در فرد افزایش می‌دهد. HPV در بارداری معمولا مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما فرد باردار باید در صورت احتمال ابتلا سریعا به متخصص زنان و زایمان مراجعه کند. در ادامه این مقاله با همه آنچه که نیاز است درمورد HPV و بارداری بدانید آشنا خواهید شد.
خطرات ابتلا به ويروس پاپيلومای انسانی HPV حین بارداری
HPV یا زگیل تناسلی یک ویروس است که ممکن است روی زن باردار، دوره بارداری و سلامت جنین تأثیر بگذارد. احتمال انتقال ویروس اچ پی وی به نوزاد وجود دارد، اما این امر نسبتا نادر است. حتی اگر نوزاد به HPV مبتلا شود، احتمالاً بدن وی قابلیت غلبه راحت بر این ویروس را داراست.
حال در موارد نادر و در صورتی که جنین به نوعی از HPV عامل زگیل تناسلی مبتلا شود، در دوران نوزادی یا کودکی روی تارهای صوتی و سایر نواحی بدنش زگیل‌هایی رشد می‌کنند. این وضعیت، که به عنوان پاپیلوماتوز مکرر شناخته می‌شود، نادر بوده اما خطرات بسیار جدی به دنبال دارد.
برخی از مطالعات نیز نشان داده‌اند که خطر سقط جنین و زایمان زودرس در افراد مبتلا به HPV بیشتر است. علاوه بر این احتمال ابتلا به این ویروس در افرادی که بخش قابل توجهی از بافت دهانه رحم را به منظور پیشگیری از سرطان دهانه رحم برداشته‌اند به مراتب بیشتر است. البته این عوامل تاثیر قطعی ندارند و صرفا احتمال ابتلای فرد به ویروس HPV را افزایش می‌دهند.
علائم ويروس پاپيلومای انسانی HPV
علائم این ویروس در زنان و مردان متفاوت بوده و در هر یک به شکل نشانه‌های خاصی بروز می‌یابند.
1. علائم HPV در مردان
عفونت HPV به طور معمول علائم خاصی ایجاد نمی‌کند، اما احتمال به وجود آمدن زگیل‌های تناسلی که به شکل برآمدگی‌هایی در نواحی تناسلی را افزایش می‌دهد. زگیل‌ها می‌توانند از نظر اندازه و شکل مختلف هستند و ممکن است لبه‌های آنها دندانه‌دار یا ناصاف به نظر برسند.
برخی انواع خاص از HPV می‌توانند باعث بروز سرطان‌های آلت تناسلی یا مقعد در مردان شوند. سرطان‌های دیگری مانند سرطان‌های اوروفارنکس (سرطان حلق) نیز میتواند توسط عفونت HPV ایجاد شوند.
2. علائم HPV در زنان
همانند مردان، در زنان نیز HPV عموماً علائم خاصی ایجاد نمی‌کند. اما در برخی موارد، میتواند منجر به زگیل‌های تناسلی، زگیل‌های پوستی، یا تغییرات سرطانی در سلول‌های پوشاننده دهانه رحم شود. تست پاپ اسمیر میتواند تغییرات مرتبط با HPV در دهانه رحم را تشخیص دهد و به عنوان ابزاری برای غربالگری سرطان دهانه رحم استفاده می‌شود.
بنابراین، علائم و نشانه‌های احتمالی HPV در مردان و زنان متفاوت است. فرد در صورت مشاهده هر گونه نشانه و علائم مشکوک باید سریعا به پزشک مراجعه کند.
چگونه بارداری می تواند علائم بیماری زگیل تناسلی را تحت تاثیر قرار دهد؟
ویروس HPV در دوران بارداری با سرعت بیشتری رشد می‌کند. دلیل این امر به عوامل مختلفی مانند شامل تغییرات هورمونی یا تغییر در سیستم ایمنی بدن مرتبط است. علاوه بر این موارد، زنان باردار، ترشحات زیادی از واژن دارند که برای ویروس‌ها محیط مناسب برای رشد و تکثیر را فراهم می‌کند.
احتمالاً HPV بر بارداری مادران تأثیر زیادی ندارد، به خصوص اگر فرد زگیل تناسلی درمان شده یا از بین‌رفته داشته باشد. حال در بعضی مواقع، تغییرات هورمونی در دوران بارداری موجب افزایش اندازه زگیل‌ها شده و یا خونریزی را ایجاد کند. همین امر ادرار کردن فرد مبتلا را با چالش‌هایی روبرو می‌کند.
هر یک از این دو حالت به طور معمول تهدیدی جدی برای زن باردار یا نوزاد وی ندارد. البته در موارد نادر، زگیل‌هایی که در دیواره واژن هستند، ممکن است مسیر زایمان را مسدود کنند. چنین وضعیتی موجب کاهش کشسانی این ناحیه حین زایمان می‌شود. در چنین مواردی پزشک متخصص روی روش زایمان سزارین و یا از بین بردن زگیل‌ها پیش از زایمان تاکید می‌کند.
تشخیص HPV در بارداری
بیشتر متخصصین زنان و زایمان آزمایش HPV را روی بیماران باردار خود انجام نمی‌دهند؛ مگر اینکه مورد مشکوکی توسط پزشک شناسایی شود. معمولاً تشخیص HPV زمانی اتفاق می‌افتد که دکتر زگیل‌ها را حین معاینه بیابد و یا در طی آزمایش پاپ تشخیص دهد که مادر باردار به HPV مبتلاست.
در این آزمایش، پزشک از یک سواب برای برداشتن تعداد کمی سلول از دهانه رحم استفاده می‌کند. نمونه برداشته‌شده به آزمایشگاه فرستاده می‌شود. نمونه در آزمایشگاه برای بررسی سلول‌های پیش‌سرطانی مورد بررسی قرار می‌گیرد. وجود سلول‌های پیش‌سرطانی میتواند نشان‌دهنده ابتلا به HPV باشد.
اگر فرد باردار بیش از ۳۰ سال سن داشته باشد، دکتر به همراه آزمایش پاپ، آزمایش DNA HPV را انجام دهد. این آزمایش میتواند تشخیص دهد که آیا مادر باردار به نوعی از HPV که احتمال ابتلا به سرطان دهانه رحم را دارد مبتلاست یا از این بیماری در امان است.
درمان HPV حین بارداری
درمان بیماری HPV در زنان باردار چگونه است؟ درحال حاضر هیچ دارویی برای درمان خود ویروس وجود ندارد. با این‌حال، اگر در دوران بارداری تشخیص داده شود که فرد HPV دارد، عموماً نیازی به درمان اضافی نیست؛ مگر اینکه شخص زگیل تناسلی داشته باشد.
زگیل‌های کوچک معمولاً نیازی به جراحی ندارند ولی اگر زگیل‌ها به اندازه‌ای بزرگ شوند که باعث بروز مشکلاتی در حین زایمان شوند، حذف آنها قبل از زایمان ضروری است. حال از چه طریقی می‌توان زگیل‌ها را از بین برد؟ روش‌های حذف زگیل‌های تناسلی عبارتند از:
- لیزر درمانی
- انجام عمل جراحی سرپایی یا یک برش کوچک
- منجمد کردن آنها با نیتروژن مایع (کرایوتراپی)
- با استفاده از سوزن گرما دیده (کوتریزاسیون الکتریکی)
آیا زگیل های تناسلی زایمان را تحت تاثیر قرار می دهند؟
در این بخش از مقاله HPV و بارداری، به یکی از دغدغه‌ها و سوالات بسیاری از بیماران و خانم‌های باردار پاسخ می‌دهیم. آیا زگیل‌های اچ پی وی تاثیری روی زایمان دارند؟
اگر HPV به مرحله‌ای برسد که زگیل‌های تناسلی بزرگ یا سرطان دهانه رحم ایجاد کند، روی بارداری و زایمان تاثیر منفی خواهد داشت. در اکثر موارد، این ویروس به کودک آسیبی وارد نمی‌کند، اما همچنان احتمال انتقال به جنین در این موارد بالاست.
علاوه بر این، درصورتی‌که زگیل‌ها در دوران بارداری به اندازه‌ای بزرگ شوند که کانال زایمان را مسدود کرده و یا باعث خونریزی شدید در هنگام زایمان شوند، نیاز به برداشتن این زگیل‌ها ضروری می‌شود. برخی از افراد مبتلا به HPV ممکن است مشکلاتی مانند پارگی زودرس غشاها (پاره شدن کیسه آب زودهنگام) را در طول بارداری تجربه کنند. البته پارگی زودهنگام کیسه آب یک گمانه‌زنی بوده و طبق تجربیات پزشکان و بیماران گزارش شده است.
درمان HPV بعد از زایمان
هرچند که داروهای خاصی و روش‌های دستی میتواند زگیل تناسلی را کنترل یا حتی برطرف کند، اما درمان مواردی مانند سرطان دهانه رحم به خصوص در دوران بارداری پیچیده‌تر است. پس از بارداری امکان کنترل رشد غیرطبیعی سلول‌ها با استفاده از روش‌هایی مانند انجماد یا بیوپسی وجود دارد.
اگر آزمایش پاپ نشان دهد که فرد سلول‌های پیش‌سرطانی در دهانه رحم دارد، احتمالا پزشک متخصص پس از زایمان اقدام به درمان بیمار کند. پس از زایمان، یک آزمایش پاپ دیگر روی مادر انجام می‌شود. در بیشتر موارد HPV بدون نیاز به درمان خودبخود رفع می‌شوند. اگر پس از زایمان همچنان سلول‌های غیرطبیعی وجود داشته باشد، پزشک با استفاده از یکی از روش‌های زیر بیمار را درمان می‌کند:
- کرایوسرجری: جراح با سرمای شدید سلول‌های غیرطبیعی را فریز کرده و سپس اقدام به حذف آنها می‌کند.
- بیوپسی مخروطی: در این روش، با استفاده از یک چاقو، کره مخروطی شکل از بافت برداشته می‌شود.
- روش برش با لوپ الکتروسرجری (LEEP): بافت‌های غیرطبیعی با یک حلقه گرم شده الکتریکی برداشته می‌شود.
برای بررسی چکاپ ها و آزمایشات بارداری خود کلیک کنید.
آیا HPV میتواند حین زایمان منتقل شود؟
در ارتباط با موضوع HPV و بارداری، انتقال ویروس به نوزاد یکی از نگرانی‌های زوج‌هاست. احتمال انتقال HPV به نوزاد بسیار پایین است. حتی در صورت انتقال، بیشتر کودکان، درست مانند بزرگسالان، به تنهایی با این ویروس مقابله کرده و آن را از بین میبرند.
با این حال، احتمال بسیار کمی وجود دارد (حدود 1 در 50000) که کودک شما به پاپیلوماتوز حنجره مبتلا شود، (یک رشد خوش‌خیم در گلو) که توسط متخصص از بین می‌رود.
نکته: سویه HPV که باعث زگیل تناسلی می‌شود، با سویه‌ای که باعث سرطان می‌شود متفاوت است. تاکنون بیش از 100 سویه HPV کشف شده است. اگر فرد مبتلا به نوع خاصی از HPV باشد، باید با پزشک خود در مورد انجام آزمایش پاپ اسمیر پس از زایمان مشورت کند. حال اینکه در طول بارداری و زایمان، فرد باردار و نوزاد در معرض خطر بسیار کمی هستند.
واکسن HPV و بارداری
بهتر است والدین قبل از اقدام به بارداری، واکسیناسیون HPV را در اولویت قرار می‌دهند. نکاتی که والدین و به خصوص زن باردار باید درباره واکسن HPV بدانند در ادامه ذکر شده است:
- سری کامل واکسیناسیون HPV، دو یا سه دوز است.
- برای افراد زیر 15 سال، دو دوز واکسن توصیه می‌شود. دومین دوز باید بین 6 تا 12 ماه پس از دوز اول تزریق شود.
- برای افرادی که اولین دوز خود را بین 15 تا 26 سالگی دریافت کرده‌اند یا افراد با سیستم ایمنی ضعیف، سه دوز توصیه می‌شود.
- فرد بارداری که قبلا واکسن HPV را تزریق نکرده یا یک یا دوز اول را را قبل از بارداری تزریق کرده است باید تا پایان دوره بارداری دست نگه‌دارد.
چرا واکسن زگیل تناسلی به زنان باردار توصیه نمیشود؟
واکسن HPV برای زنان باردار توصیه نمیشود. مطالعات نشان داده‌اند که این واکسن برای نوزادان زنانی که در دوران بارداری واکسینه شده‌اند، مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما هنوز نیاز به تحقیقات بیشتر وجود دارد. زنان باردار نباید هیچ دوزی از واکسن HPV را تا پایان بارداری‌شان دریافت کنند.
دریافت واکسن HPV هنگام بارداری دلیلی برای پایان دادن به بارداری نیست. اگر زنی متوجه شود که در حین بارداری یک یا چند شات از واکسن HPV را دریافت کرده است، باید دو کار انجام دهد:
- منتظر بماند تا پس از اتمام بارداری‌اش دوز‌های باقی‌مانده از واکسن HPV را تکمیل کند.
- اگر واکسن را دریافت کرده و از بارداری خود بی اطلاع بوده، به پزشک خود اطلاع دهد تا تحت‌نظر پزشک قرار بگیرد.
بیشتر بخوانید: بیماری های دوران بارداری
آیا با زگیل تناسلی می توان باردار شد؟
درباره موضوع ابتلا به HPV و بارداری، یکی از سوالات پرتکرار این است که آیا می‌توان با زگیل تناسلی باردار شد؟ به‌طور خلاصه، وجود زگیل تناسلی و HPV بر شانس یا توان فرد برای باردار شدن تأثیری نخواهد داشت. البته نمی‌توان انکار کرد که بعضی از انواع HPV احتمال بروز سلول‌های غیرطبیعی (مانند سلول‌های پیش‌سرطانی یا سرطانی) در دهانه رحم را افزایش می‌دهند.
اگر این سلول‌ها حذف شوند، باروری و ادامه بارداری ممکن است تحت تأثیر قرار گیرد. این به این دلیل است که حذف سلول‌ها میتواند بر باز شدن دهانه رحم یا تولید مخاط دهانه رحم تأثیر بگذارد. با این حال، زگیل تناسلی به خودی خود بر توانایی بارداری فرد تأثیری ندارد.
بارداری بعد از واکسن گارداسیل
بهتر است زوجین پس از دریافت آخرین دوز واکسن، حداقل 1 تا 3 ماه قبل از برنامه‌ریزی برای بارداری صبر کنند. این فاصله زمانی به بدن خانم‌ها اجازه می‌دهد تا سیستم ایمنی مناسب برای حفاظت از سلامت خود و جنین را تقویت کند. با این وجود قبل از 3 ماه نیز اقدام به بارداری منعی ندارد و مشکلات جدی در فرد را به دنبال ندارد.
علت زگیل تناسلی در بارداری
درمورد HPV و بارداری باید بگوییم که در دوران بارداری، بروز زگیل‌های تناسلی بسیار رایج است. این زگیل‌ها در اکثر موارد بی‌ضرر هستند و عمدتاً به علت یک سویه خفته از ویروس HPV ایجاد می‌شوند. فعال شدن این ویروس ناشی از ضعف سیستم ایمنی و عدم تعادل هورمونی در بدن مادر است.
تشخیص زودهنگام زگیل‌های تناسلی بسیار حائز اهمیت است تا پزشکان بتوانند نوع ویروس HPV را ارزیابی کنند. تشخیص موقع موجب تجویز روش‌های درمانی سریع و نتیجتا پیشگیری از هرگونه عارضه‌های احتمالی می‌شود. علاوه بر این آشنایی عمیق مادر با این ویروس در کنترل علائم و همراهی وی با پزشک در طی درمان کمک‌کننده است.
برای اطلاع از علائم بارداری کلیک کنید.
سوالات متداول
آیا می‌توانم در دوران بارداری از واکسن HPV استفاده کنم؟
خیر، واکسن HPV برای زنان باردار توصیه نمیشود؛ بهتر است تا پس از اتمام دوران بارداری و پس از مشورت با پزشک تزریق شود.
آیا HPV بر بارداری و زایمان تاثیری دارد؟
اگر HPV به حدی برسد که باعث ایجاد زگیل تناسلی بزرگ یا سرطان دهانه رحم شود، می تواند بر بارداری و زایمان تأثیر بگذارد. در بیشتر موارد، HPV به کودک شما آسیبی نمی رساند، اما ممکن است به او منتقل شود. در برخی از افراد مبتلا به HPV عوارض بارداری مانند پارگی زودرس غشاها (پاره شدن کیسه آب زودهنگام) را افزایش می‌یابد، اما تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.
آیا حین زایمان HPV به کودک منتقل می‌شود؟
احتمال اینکه ویروس HPV به کودک شما منتقل شود اندک است اما در صورت انتقال، کودک با این ویروس مقابله و آن را از بین خواهد برد. در موارد کمی نیز ممکن است کودک به پاپلوماتوز حنجره مبتلا شود که متخصص میتواند آن را از بین ببرد.
کلام پایانی
HPV یکی از ویروس‌های رایج است که عوارض جدی مانند سرطان دهانه رحم را به دنیال دارد. اجتناب کامل از آن ممکن نیست، اما کنترل و پیشگیری از آن با روش‌هایی امکان‌پذیر است. ویروس HPV در بارداری خطرات جدی برای زن باردار و جنین به همراه ندارد؛ از این روی جای نگرانی نیست. البته حفظ سلامتی بدن برای مقابله با عفونت‌ها بسیار حائز اهمیت است و با انجام روش‌های جنسی ایمن، می‌توان خطر انتقال HPV را به حداقل رساند.
واکسیناسیون به عنوان یک روش پیشگیری مهم برای جلوگیری از ابتلا به HPV پیشنهاد می‌شود، اما در دوران بارداری تزریق این واکسن توصیه نمیشود. به طور کلی، اطلاعات دقیق و آگاهی از این مسائل میتواند به زنان در تصمیم‌گیری‌های مرتبط با بارداری و مراقبت از سلامت خود و نوزاد کمک کند.
