کیست تخمدان

اکثر زنان در دوره‌ای از زندگی خود دچار کیست تخمدان می‌شوند. کیست‌های تخمدان کیسه‌هایی پر از مایع هستند که می‌توانند در داخل یا روی تخمدان ایجاد شوند. اکثر کیست‌های تخمدان خوش خیم (غیر سرطانی) هستند. معمولا به دلیل تغییرات هورمونی، بارداری یا شرایط سلامتی مانند اندومتریوز ایجاد می‌شوند. در ادامه با ما همراه باشید تا جزئیات بیشتری درباره آناتومی رحم و تخمدان‌ها و البته کیست تخمدان (Ovarian Cysts) بدانید.

تخمدان ها و عملکرد آنها

تخمدان‌ها در سمت راست و چپ رحم در قسمت پایین شکم قرار دارند. تخمدان‌ها توسط چندین ماهیچه و رباط در لگن در جای خود نگه داشته می‌شوند. این رباط تخمدان‌ها را به رحم متصل می‌کند. با این حال، رحم و تخمدان با هم تماس ندارند.

تخمدان‌ها غدد کوچک و بیضی شکلی هستند که در دو طرف رحم قرار دارند. این اندام‌های تولید مثلی تخمک‌ها را تولید و ذخیره می‌کنند. این اندام‌ها هورمون‌هایی می‌سازند که چرخه قاعدگی و بارداری شما را کنترل می‌کنند. در طول تخمک‌گذاری، یکی از تخمدان‌های شما تخمک آزاد می‌کند. اگر یک اسپرم این تخمک را بارور کند، می‌توانید باردار شوید.

تخمدان‌ها در هر سیکل قاعدگی (تا زمان یائسگی) یک تخمک آزاد می‌کنند. گاهی اوقات تخمدان‌ها بیش از یک تخمک آزاد می‌کنند که منجر به بارداری چند قلویی می‌شود.

تخمدان‌ها نقش مهمی در قاعدگی و بارداری دارند. تخمک تولید می‌کنند و هورمون های استروژن و پروژسترون را می‌سازند. در اواسط چرخه قاعدگی (حدود روز چهاردهم سیکل 28 روزه) تخمک در فرآیندی به نام تخمک گذاری آزاد می‌شود.

هر یک از تخمدان‌ها هزاران فولیکول تخمدانی دارند. فولیکول‌های تخمدان، کیسه‌های کوچکی در تخمدان‌ها هستند که تخمک‌های نابالغ را نگه می‌دارند. هر ماه، بین روزهای شش تا چهاردهم چرخه قاعدگی، هورمون محرک فولیکول (FSH) باعث بلوغ فولیکول‌های یکی از تخمدان‌ها می‌شود. در حدود روز 14 سیکل قاعدگی، افزایش ناگهانی هورمون لوتئینیزه کننده (LH) باعث می‌شود تخمدان یک تخمک آزاد کند (تخمک گذاری).

بیشتر بخوانید: دردهای مزمن لگن به چه علت هستند؟

کیست تخمدان چیست؟

تخمک سفر خود را از طریق یک ساختار باریک و توخالی به نام لوله فالوپ به سمت رحم آغاز می‌کند. همانطور که تخمک از طریق لوله فالوپ حرکت می‌کند، سطح پروژسترون افزایش می‌یابد که به آماده سازی پوشش رحم برای بارداری کمک می‌کند. اگر در آن چرخه باردار نشوید، تخمک متلاشی شده و دوباره جذب بدن شما می‌شود تا قاعدگی شروع شود.

کیست‌های تخمدان توده‌های شایعی هستند که رو یا داخل تخمدان ایجاد می‌شوند. انواع مختلفی از کیست وجود دارد. اکثر آنها بی ضرر هستند، علائمی ایجاد نمی‌کنند و در نهایت بدون درمان از بین می‌روند. به ندرت، کیست‌ها می‌توانند عوارضی ایجاد کنند که نیاز به درمان دارد. انجام معاینات منظم لگن می‌تواند به تشخیص زودتر و درمان سریعتر کمک کند.

علائم کیست تخمدان

برخی از کیست‌های کوچک هیچ علامتی ندارند. در این موارد ممکن است حتی ندانید که کیست دارید. کیست‌های بزرگتر ممکن است باعث:

• درد لگن یا درد مبهم در پشت بدن
• احساس نفخ
• تورم پایین شکم
• درد هنگام مقاربت (دیسپارونی)
• پریودهای دردناک

علائمی که باقی می مانند می‌تواند نشان دهنده وضعیتی به نام سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) باشد. سندرم تخمدان پلی کیستیک وضعیتی است که باعث پریودهای نامنظم و سایر مشکلات مرتبط با هورمون از جمله چاقی و ناباروری می‌شود. دیگر علائم تخمدان پلی کیستیک عبارتند از: هیرسوتیسم (افزایش رشد موهای بدن) و مشکل در کاهش وزن.

علائم کیست در پریودی

علائم کیست تخمدان در پریودی اغلب شامل موارد زیر است:

• نفخ یا تورم بیش از حد در ناحیه در شکم
• درد در هنگام اجابت مزاج
• درد در لگن کمی قبل یا بعد از شروع دوره قاعدگی
• درد هنگام مقاربت یا درد لگن در حین حرکت کردن
• درد مداوم و مبهم در ناحیه لگن

علائم کیست تخمدان در دختران

علائم کیست در دختران نیز شبیه علائم کیست در خانم‌هاست. اما رایج ترین علائم ثبت شده در تحقیقات مختلف شامل موارد زیر است:

• درد شدید در ناحیه لگن (پایین شکم) در مرحله تخمک گذاری چرخه قاعدگی
• نفخ، تورم یا احساس پری در قسمت تحتانی شکم
• درد لگنی غیرقابل توقف
• ادرار کردن مکرر
• پریود نامنظم

علائم کیست تخمدان در بارداری

شایع ترین نوع کیست در دوران بارداری، کیست جسم زرد است. فولیکولی که تخمک را آزاد می‌کند، به جای کوچک شدن، پر از مایع شده و روی تخمدان باقی می‌ماند. این کیست‌ها معمولا در اواسط سه ماهه دوم خود به خود از بین می‌روند، اما گاهی اوقات روی تخمدان باقی می‌مانند. کیست تخمدان معمولا هیچ علامتی ایجاد نمی‌کند. علائم احتمالی کیست تخمدان در بارداری عبارتند از:

• احساس فشار در ناحیه شکم
• درد در هنگام اجابت مزاج
• نفخ

برای اطلاع از درد زیر شکم در بارداری کلیک کنید.

انواع کیست تخمدان

اشکال مختلفی از کیست‌های تخمدان وجود دارد که هم از نظر فیزیولوژیکی و هم از نظر پاتولوژیک متفاوت هستند. در زیر چند مورد از رایج ترین انواع کیست تخمدان فیزیولوژیکی را شرح می‌دهیم:

• کیست عملکردی

کیست‌های عملکردی شایع ترین نوع کیست تخمدان هستند. این کیست‌ها در نتیجه تخمک گذاری (آزاد شدن تخمک از تخمدان) رخ می‌دهند. این نوع معمولا خوش خیم (غیر سرطانی) هستند. کیست‌های عملکردی اغلب در عرض 60 روز، بدون درمان خاصی کوچک شده و از بین می‌روند. دو نوع رایج کیست عملکردی عبارتند از:

1. کیست‌های فولیکولی (Follicular cysts)

در یک چرخه قاعدگی طبیعی، تخمدان هر ماه یک تخمک آزاد می‌کند. تخمک در داخل یک کیسه کوچک به نام فولیکول رشد می‌کند. هنگامی که تخمک بالغ می‌شود، فولیکول باز می‌شود تا تخمک آزاد شود. کیست‌های فولیکولی زمانی تشکیل می‌شوند که فولیکول برای آزاد کردن تخمک باز نشود.

این امر باعث می‌شود که فولیکول به رشد خود به صورت یک کیست ادامه دهد. کیست‌های فولیکولی اغلب هیچ علامتی ندارند و در عرض یک تا سه ماه از بین می‌روند.

2. کیست جسم زرد (Corpus luteum cysts)

هنگامی که فولیکول باز می‌شود و تخمک آزاد می‌شود، کیسه خالی فولیکول به توده ای از سلول‌ها به نام جسم زرد تبدیل می‌شود. جسم زرد هورمون هایی را می‌سازد تا تخمک بعدی برای سیکل قاعدگی بعدی آماده شود. اگر کیسه کوچک نشود، کیست جسم زرد تشکیل می‌شود.

اکثر کیست‌های جسم زرد پس از چند هفته از بین می‌روند. اما، این کیست‌ها می‌توانند به عرض تقریبا چهار اینچ (10 سانتی متر) رشد کنند. کیست جسم زرد ممکن است باعث خونریزی یا پیچاندن تخمدان و ایجاد درد شود. برخی از داروهایی که برای تخمک گذاری استفاده می‌شوند خطر ابتلا به این نوع کیست‌ها را افزایش می‌دهند.

• کیست های پاتولوژیک

این نوع کیست‌ها بسیار نادر هستند و در نتیجه رشد غیرطبیعی سلول‌ها به جای عملکرد طبیعی چرخه قاعدگی شما ایجاد شده اند. مهمترین کیست‌های پاتولوژیک شامل:

1. کیست درموئید یا تراتوم (Dermoid cysts)

این کیست‌ها معمولا زمانی ایجاد می‌شوند که فرد در بالاترین میزان باروری خود باشد. حاوی مو، چربی یا هر نوع بافت غیر طبیعی دیگری است. این کیست‌ها معمولا به هر دو شکل جامد و کیستیک به خود می‌گیرند و در برخی موارد باعث درد، عفونت، پارگی و حتی سرطان می‌شوند. کیست درموئید اغلب به کندی رشد رده و در حدود 1.8 میلی متر (حدود 0.07 اینچ) در سال پیشرفت می‌کند.

حدود 15 تا 20 درصد از کیست‌های درموئید دوطرفه هستند، به این معنی که روی هر دو تخمدان رشد می‌کنند و کمتر از 3 درصد آنها بدخیم (سرطانی) هستند. بنابراین بسیار توصیه می‌شود که کیست تخمدان درموئید را با جراحی خارج کنید. جراح لاپاراسکوپی مجرب باید جراحی تخمدان را برای کیست‌های درموئید انجام دهد تا محتویات درموئید به داخل حفره صفاقی نریزد.

2. اندومتریوما (Endometriomas)

این کیست‌های تخمدان که به عنوان کیست‌های شکلاتی نیز شناخته می‌شوند، حاوی قطعاتی از بافت اندومتریوز و خون قاعدگی هستند که در نهایت با هم جمع می‌شوند، تحلیل می‌روند و مایع سروزی قهوه‌ای شکلاتی می‌سازند. کیست شکلاتی گاهی خونریزی کرده و به داخل حفره لگن نشت می‌کنند و باعث گسترش آندومتریوز می‌شود.

تخمین زده می‌شود که بین 17 تا 44 درصد از افراد مبتلا به اندومتریوز دارای اندومتریوما باشند. این کیست‌ها گاهی اوقات حاوی خون غلیظ و تیره ای هستند که به آنها رنگ قهوه ای می‌دهد.

3. سیستادنوما (Cystadenoma)

این تومور خوش خیم تخمدان معمولا در خارج تخمدان ایجاد می‌شود. ممکن است پر از مخاط (سیستادنوما موسینوس) یا سرم زرد شفاف (سیستادنوما سروزی) باشد. این کیست‌ها ممکن است بسیار بزرگ شوند. اغلب مضر نیستند و تاثیری بر باروی ندارند.

تحقیقات نشان داده است که سیستادنوماهای سروزی تمایل بیشتری به تبدیل شدن به سرطان دارند. این نوع کیست‌ها در حدود 1 تا 3 سانتی متر (تقریبا 0.5 تا 1 اینچ)، برخی می‌توانند تا 30 سانتی متر (تقریبا یک فوت) رشد کنند.

دلایل به وجود آمدن کیست تخمدان

تشکیل کیست تخمدان به این بستگی دارد که آیا هنوز دوره های قاعدگی دارید یا خیر. در افرادی که هنوز پریودهای ماهانه دارند (پیش یائسگی)، شایع ترین علل کیست تخمدان عبارتند از:

1. تخمک گذاری

کیست‌های “عملکردی” تخمدان زمانی ایجاد می‌شوند که فولیکول (کیسه) رشد کند، اما برای آزاد کردن تخمک پاره نمی‌شود. این کیست‌ها معمولا بدون درمان برطرف می‌شوند.

2. کیست درموئید

کیست درموئید (تراتوم) یکی از شایع ترین انواع کیست است که در زنان بین 20 تا 40 سال یافت می‌شود. کیست درموئید از «سلول‌های زاینده» تخمدان تشکیل شده و حاوی مو یا چربی است. اکثر کیست‌های درموئید خوش خیم هستند، اما به ندرت می‌توانند سرطانی باشند.

3. سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)

در سندرم تخمدان پلی کیستیک، تخمدان دارای کیست‌های کوچک زیادی است. این کیست‌ها نیازی به برداشتن یا درمان دارویی ندارند، اما افراد مبتلا به PCOS ممکن است برای برطرف کردن پریودهای نامنظم به درمان نیاز داشته باشند.

4. آندومتریوز

افراد مبتلا به آندومتریوز می‌توانند نوعی کیست تخمدان به نام اندومتریوما یا “کیست شکلاتی” ایجاد کنند.

5. بارداری

یک کیست تخمدان به طور معمول در اوایل بارداری ایجاد می‌شود تا به حمایت از بارداری تا زمان تشکیل جفت کمک کند. در برخی موارد، کیست تا اواخر بارداری روی تخمدان باقی می‌ماند.

6. عفونت های شدید لگن

عفونت‌های شدید لگنی ممکن است گسترش یابد و تخمدان‌ها و لوله‌های فالوپ را درگیر کند. در نتیجه، کیست‌های پر از چرک در نزدیکی تخمدان‌ها و یا لوله‌های فالوپ تشکیل می‌شوند.

7. سرطان

سرطان یک علت نسبتا غیر معمول کیست تخمدان در افرادی است که هنوز یائسه نشده‌اند. کمتر از 1 درصد از کیست‌ها در این افراد سرطانی هستند.

بیشتر بخوانید : تنبلی تخمدان

عوامل موثر در ابتلا به کیست تخمدان

مواردی که ممکن است احتمال ابتلا به کیست تخمدان را افزایش دهد عبارتند از:

• سن: زمانی که سیکل قاعدگی دارید بیشتر احتمال دارد به کیست تخمدان مبتلا شوید. کیست در افراد جوان که پریود می‌شوند بیشتر و بعد از یائسگی کمتر شایع است.
• مشکلات هورمونی: در صورت داشتن شرایط پزشکی که بر هورمون‌های شما تأثیر می‌گذارد، مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) احتمال ابتلا به کیست تخمدان بیشتر است.
• مصرف داروهای باروری: به عنوان مثال، استفاده از کلومیفن (کلومید) برای کمک به تخمک گذاری خطر ابتلا به کیست را افزایش می‌دهد.
• بارداری: کیستی که در طول تخمک گذاری تشکیل می‌شود ممکن است پس از باردار شدن و در طول بارداری روی تخمدان باقی بماند.
• اندومتریوز: هر فرد مبتلا به آندومتریوز ممکن است به کیست تخمدان مبتلا شود.
• عفونت جدی لگن: اگر عفونت به تخمدان‌ها سرایت کند، می‌تواند باعث ایجاد کیست در آنجا شود.
• کیست تخمدان قبلی: اگر قبلا کیست تخمدان داشته اید، احتمال ابتلای شما نسبت به سایرین بیشتر است.

فرقی نمی‌کند که چند سال دارید اگر فکر می کنید کیست دارید به پزشک مراجعه کنید. در صورت داشتن علائمی مانند نفخ، دفع بیشتر ادرار، فشار یا درد لگن، یا خونریزی غیرطبیعی (غیر معمول) واژن، به پزشک مراجعه کنید. این علائم ممکن است نشانه‌های کیست یا مشکلات جدی دیگر باشند.

ارتباط بین کیست تخمدان و سرطان

برخی از کیست‌های تخمدان می‌توانند سرطانی شوند. اما بیشتر کیست‌های تخمدان سرطانی نیستند. با افزایش سن خطر ابتلا به سرطان تخمدان افزایش می‌یابد. زنانی که با کیست تخمدان یائسه شده‌اند، بیشتر در معرض ابتلا به سرطان تخمدان هستند. غربالگری سرطان تخمدان برای اکثر زنان توصیه نمی‌شود، زیرا نتایج آزمایش‌ها گاهی درست نیست.

ارتباط بین کیست تخمدان و بارداری

به طور معمول اکثر کیست‌های تخمدان بر باردار شدن تأثیری ندارند. با این حال، گاهی اوقات، علت ایجاد کیست می‌تواند باردار شدن را دشوارتر کند. دو حالتی که باعث ایجاد کیست تخمدان می‌شوند و بر باروری تأثیر می گذارند عبارتند از:

• آندومتریوم: کیست‌هایی هستند که در اثر آندومتریوز ایجاد می‌شوند، وضعیتی که در آن بافتی که به طور معمول پوشش رحم (اندومتر) را پوشش می‌دهد در خارج از رحم رشد می‌کند.
• کیست‌های تخمدان ناشی از سندرم تخمدان پلی کیستیک: سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) وضعیتی است که با بسیاری از کیست‌های کوچک روی تخمدان‌ها، پریودهای نامنظم و سطوح بالای هورمون‌های خاص مشخص می‌شود. سندرم تخمدان پلی کیستیک با تخمک گذاری نامنظم همراه است که ممکن است در برخی از زنان باعث ناباروی شود.

بیشتر بخوانید: روش های تشخیص تنبلی تخمدان

کیست تخمدان در زنان یائسه

در افرادی که دیگر دوره‌های قاعدگی ندارند (پس از یائسگی)، شایع ترین علل کیست تخمدان عبارتند از:

• سرطان: در افرادی که یائسه شده‌اند نرخ سرطانی شدن کیست‌ها بیشتر است.
• جمع شدن مایع در تخمدان
• رشد غیر سرطانی

کدام دسته از زنان کیست تخمدان می‌گیرند؟

در طول سال‌های باروری، تشکیل کیست غیرمعمول نیست. انواع مختلفی از کیست‌های تخمدان وجود دارد که بی ضرر هستند. در واقع، اکثر زنان در هر ماه حداقل یک فولیکول یا کیست جسم زرد ایجاد می‌کنند.

ممکن است از داشتن کیست آگاه نباشید مگر اینکه مشکلی وجود داشته باشد که باعث رشد کیست شود یا کیست‌های متعدد تشکیل شود. حدود 8% از زنان قبل از یائسگی دچار کیست‌های بزرگ می‌شوند که نیاز به درمان دارند.

کاهش درد کیست تخمدان

برای کمک به کاهش درد و ناراحتی، یک پد گرمکن یا بطری آب گرم را در قسمت پایین شکم خود قرار دهید. گرما باعث افزایش جریان خون در ناحیه شده، عضلات را شل کرده و التهاب را کاهش می‌دهد.

نوشیدن مقدار زیادی آب به دفع سموم از سیستم شما و کاهش التهاب و درد کمک می‌کند. بهتر است روزانه حداقل هشت لیوان آب بنوشید.

برخی غذاها باعث التهاب و تشدید درد کیست می‌شوند. اجتناب از خوردن غذاهای حاوی قند، کافئین و غذاهای فرآوری شده و مصرف رژیم غذایی غنی از غلات کامل، میوه‌ها و سبزیجات به کاهش درد کمک می‌کند.

ورزش و فعالیت بدنی با تحریک ترشح اندورفین باعث کاهش درد می‌شود.

خطرات کیست تخمدان

کیست‌های تخمدان بسته به نوع و اندازه متفاوت اند. بسیاری از افراد مبتلا به کیست در طول چرخه قاعدگی خود دچار کیست‌های عملکردی می‌شوند. این کیست‌ها معمولا بزرگتر از 2.5 سانتی متر (0.98 اینچ) هستند.

اگر کیست تخمدانی دارید که اندازه آن 10 سانتی متر است (حدود 4 اینچ)، پزشکان ممکن است تصمیم به برداشتن آن بگیرند. اما عوامل دیگری مانند ظاهر و سرعت رشد کیست در انتخاب روش درمان تاثیرگذار است.

آیا کیست تخمدان باعث خونریزی می شود؟

اکثر زنانی که کیست تخمدان دارند نمی‌دانند که کیست دارند. اما برخی از کیست‌ها باعث ایجاد درد مبهم در قسمت تحتانی شکم (درد لگن) می‌شوند. در برخی موارد کیست ممکن است باعث پریودهای سنگین یا نامنظم، یا لکه بینی، خونریزی غیرطبیعی بین پریودها شود.

عوارض کیست تخمدان

هنگامی که توده‌های تخمدانی مانند کیست‌های تخمدان غیرطبیعی به وجود می‌آیند، یکی از عوارض شایعی که می‌تواند رخ دهد پیچ خوردگی تخمدان است. زمانی که کیست تخمدان به اندازه کافی بزرگ باشد، باعث چرخش تخمدان و پیچش در اطراف می‌شود. در نهایت خط سلول‌های خونی تخمدان را قطع می‌کند.

پیچ خوردگی لوله فالوپ نیز می‌تواند همزمان با پیچ خوردگی تخمدان ایجاد شود. علائمی مانند درد لگن و پایین شکم همراه با حالت تهوع و استفراغ ایجاد می‌شود.

پیچ خوردگی تخمدان که باعث عدم خون رسانی به تخمدان‌ها می‌شود، درد بسیار طاقت فرسا خواهد بود زیرا تخمدان‌ها در معرض خطر هستند.

اکثر کیست‌های تخمدان بی ضرر هستند و اغلب خود به خود در نهایت از بین می روند. برخی از انواع کیست‌ها بیشتر احتمال دارد سرطانی شوند یا عوارض ایجاد کنند، اما این اتفاق نادر است. کمتر از 1 درصد کیست‌های تخمدان سرطانی هستند. معمولا کیست‌های سرطانی بعد از یائسگی ایجاد می‌شوند.

کیست‌های عملکردی معمولا بدون ایجاد علائم منفی پاره می‌شوند. اما گاهی اوقات، پارگی کیست می‌تواند باعث درد شدید و تورم در شکم شما شود. هر چه بزرگتر باشد، احتمال پاره شدن آن بیشتر است.

توجه: اگر علائم پارگی کیست تخمدان یا پیچ خوردگی تخمدان را تجربه کردید، فورا به پزشک مراجعه کنید.

سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) یک اختلال هورمونی است که باعث ایجاد کیست‌های کوچک و خوش خیم در سراسر تخمدان‌ها می‌شود. پ این کیست‌ها همیشه مضر نیستند. اغلب منجر به عدم تعادل هورمونی می‌شوند. این سندروم علائمی مانند پریود نامنظم، آکنه و ناباروری را ایجاد می‌کند.

پیشگیری از کیست تخمدان

ممکن است همیشه پیشگیری از کیست تخمدان امکان پذیر نباشد. اما مصرف داروهای حاوی هورمون (مانند قرص‌های ضد بارداری) تخمک گذاری را متوقف می‌کند. برخی مطالعات نشان می‌دهد که این قرص عود کیست‌های خاص را کاهش می‌دهد.

معمولا کیست‌های تخمدان اغلب بی ضرر هستند که نیازی به پیشگیری نیست. اما اگر علائم کیست و یا پارگی کیست را مشاهده کردید حتما به پزشک مراجعه کنید.

ترکیدن کیست تخمدان

زمانی که کیست باز یا پاره می‌شود کمی احساس درد خواهید کرد. اما به یاد داشته باشید که پارگی کیست همراه به درد نیست. ممکن است چند روز پس از ترکیدن کیست نیز احساس ناراحتی کنید. گاهی اوقات، هنگامی که کیست تخمدان پاره می‌شود، ترشحاتی شبیه لکه بینی یا خونریزی واژن در فرد مشاهده می‌شود.

علائم ترکیدن کیست تخمدان شامل موارد زیر است:

• درد شدید و ناگهانی در قسمت پایین شکم یا کمر
• لکه بینی یا خونریزی غیر طبیعی
• نفخ که از بین نمی‌رود

گاهی اوقات وقتی کیست تخمدان می‌ترکد، یعنی بدن در حالت اورژانسی است. علاوه بر علائم بالا اگر علائم زیر را دارید فورا به پزشک متخصص مراجعه کنید:

• سرگیجه، ضعف یا احساس ضعف
• درد همراه با تب و استفراغ
• درد ناگهانی و جدی شکم
• تنفس سریع

اگر علائم خونریزی داخلی ناشی از ترکیدن کیست تخمدان، از جمله درد شکم که بدتر می‌شود یا نشانه‌هایی از از دست دادن خون زیادی مانند سرگیجه یا ضعف دارید به بیمارستان بروید. در برخی موارد برای کنترل خونریزی نیاز به جراحی اورژانسی است.

تشخیص کیست تخمدان

کیست روی تخمدان در طول معاینه لگن یا در آزمایش تصویربرداری مانند سونوگرافی لگن تشخیص داده می‌شود. بسته به اندازه کیست و پر شدن آن از مایع یا جامد، پزشک احتمالا آزمایشاتی را برای تعیین نوع آن و اینکه آیا به درمان نیاز دارید یا نه اقداماتی انجام می‌دهد. آزمایشات احتمالی عبارتند از:

1. تست حاملگی: آزمایش مثبت ممکن است حاملگی زودرس را نشان دهد. دیدن کیست جسم زرد در دوران بارداری طبیعی است.
2. سونوگرافی لگن: یک دستگاه عصایی (مبدل) امواج صوتی با فرکانس بالا را ارسال و دریافت می‌کند تا تصویری از رحم و تخمدان‌های را روی یک صفحه ویدیویی (سونوگرافی) ایجاد کند. از این تصویر برای تایید وجود کیست، دیدن محل آن و تعیین اینکه آیا کیست جامد است یا پر از مایع استفاده می‌شود.
3. لاپاراسکوپی: یک روش کم تهاجمی است که از لاپاراسکوپ برای تجسم واضح تخمدان‌ها و هرگونه کیست که ممکن است وجود داشته باشد استفاده می‌کند. جراحان این تکنیک را در اتاق عمل در حالی که بیمار تحت بیهوشی است انجام می‌دهند. اغلب از آن به عنوان جراحی با حداقل تهاجم (MIS) یاد می‌شود. تعداد و اندازه برش‌ها بسته به تجربه، مهارت و روش هر جراح متفاوت است.

دیگر روش‌های تشخیص کیست تخمدان در خانم ها

1. توموگرافی محوری کامپیوتری (CAT scan): می‌تواند در تعیین غیرطبیعی بودن کیست تخمدان بسیار مفید باشد. عمدتا برای تشخیص بدخیمی و رشد غیرطبیعی تخمدان (باعث تهاجم به اندام‌های مجاور، لنف و عروق خونی) استفاده می‌شود. بنابراین، اسکن CAT می‌تواند هرگونه اورژانس یا نیاز فوری به جراحی را رد کند.
2. آزمایشات خون: آنتی ژن سرطانی (CA) 125 پروتئینی است که اغلب در آزمایشات خون برای موارد سرطان تخمدان اندازه گیری می‌شود. تحقیقات نشان داده است که سطوح CA 125 در اندومتریوز متوسط یا شدید در مقایسه با بیماری حداقل یا خفیف به طور قابل توجهی بالا است. با این حال، حساسیت کم این تست محدودیتی را در استفاده بالینی آن برای اندومتریوز ایجاد می‌کند. تعیین‌ سریالی CA125 ممکن است برای پیش‌بینی عود آندومتریوز پس از درمان مفید باشد.

روش های درمان کیست تخمدان

اکثر کیست‌های تخمدان خوش خیم هستند و به طور طبیعی بدون درمان خود به خود از بین می‌روند. این کیست‌ها علائم اندکی ایجاد می‌کنند. درمان بستگی به سن بیمار، نوع و اندازه کیست دارد. برخی از رایج ترین روش‌های درمانی عبارتند از:

1. درمان دارویی

یکی از اولین اقداماتی که پزشکان در تلاش برای درمان کیست‌های تخمدان غیرطبیعی انجام می‌دهند، تجویز دارو است. داروهای کنترل بارداری رایج ترین است. پزشک با تجویز داروهای ضد بارداری خوراکی سعی در جلوگیری از تخمک گذاری و در نتیجه رشد بیشتر کیست‌های تخمدان دارد.

داروهای ضد بارداری خوراکی ممکن است در تسکین علائم بیمار مفید باشند. اما باعث از بین رفتن کیست‌های قبلی نمی شوند. به عبارت دیگر، دارو کیست غیر طبیعی را از بین نمی برد. بلکه از تشکیل کیست‌های دیگری جلوگیری می‌کند.

• بهترین دارو برای کیست تخمدان

داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDS) می‌توانند درد کیست تخمدان و همچنین گرفتگی‌های پریود را درمان کنند. افرادی که از NSAID ها تسکین نمی‌یابند باید با پزشک مراجعه کنند. درد شدید نیاز به درمان پزشکی و اصولی دارد.

2. درمان خانگی برای حذف کیست تخمدان

• داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDS) قادرند درد کیست و همچنین گرفتگی‌های پریود را درمان کنند. اگر درد با مصرف این دارو کم نشد حتما به پزشک مراجعه کنید، زیرا درد شدید ممکن است نشانه مشکل جدی تری باشد.
• درد کیست باعث کشش عضلات اطراف می‌شود. ماساژ دادن کمر، ران ها، باسن و معده می‌تواند به شل شدن عضلات منقبض و کاهش درد کمک کند.
• تغییرات سبک زندگی، مانند افزایش سطح فعالیت، به بهبود علائم کیست کمک می‌کند. به عنوان مثال، یک مطالعه در سال 2019 نشان داد که ورزش منظم در کنار رژیم غذایی مناسب تأثیر بیشتری بر کاهش علائم دارد.
• گرما جریان خون را افزایش می‌دهد و به کاهش درد ناشی از درد عضلانی کمک می‌کند. منبع معتبر تحقیقاتی همچنین نشان می‌دهد که گرما درمانی مکرر التهاب را کاهش می‌دهد.
• استرس و اضطراب درد را بدتر می‌کند. تکنیک هایی مانند مدیتیشن، یوگا، و تنفس عمیق، به تسکین اضطراب و کاهش شدت درد کمک فراوانی می‌کنند.
• اگر فردی اضافه وزن دارد، کاهش وزن به او کمک کند تا هورمون ها را بهتر تنظیم کند، از ایجاد کیست های بیشتر جلوگیری کند. با کاهش وزن علائم درد و خستگی کاهش می یابد.
• در صورت داشتن کیست سعی کنید میزان مصرف قند و شکر مصنوعی را کاهش دهید.

3. جراحی رفع انواع کیست تخمدان

اگر کیست شما نیاز به جراحی داشته باشد، پزشک بسته به نوع کیست اقدام به درمان می‌کند. در مواردی پزشک محبور به برداشتن تخمدان می‌شود. جراحی را می‌توان به دو روش مختلف انجام داد:

• لاپاراسکوپی

پزشک یک برش بسیار کوچک در بالا یا زیر ناف ایجاد می‌کند تا به داخل ناحیه لگن نگاه کند و کیست را خارج کند. این روش اغلب برای کیست‌های کوچکتر که در سونوگرافی خوش خیم (نه سرطانی) به نظر می‌رسند توصیه می‌شود.

• لاپاراتومی

اگر کیست بزرگ و سرطانی باشد، پزشک ممکن است این روش را انتخاب کند. در این جراحی از یک برش بزرگتر در شکم برای برداشتن کیست استفاده می‌شود. سپس کیست برای آزمایشات مربوط به تشخیص سرطان فرستاده می‌شود.

اگر احتمال سرطانی بودن کیست وجود دارد، بهتر است به یک متخصص انکولوژی زنان مراجعه کنید. در صورت سرطانی بودن کیست ممکن است نیاز به برداشتن تخمدان و سایر بافت‌ها مانند رحم باشد.

درمان سریع کیست تخمدان

به محض اینکه متوجه درد کیست تخمدان شدید، از مسکن های بدون نسخه مانند ناپروکسن، استامینوفن و ایبوپروفن استفاده کنید. این داروها تسکین طولانی مدت ندارند اما گزینه خوبی برای از بین بردن موقت درد هستند. بهترین راه برای درمان مراجعه به پزشک و تشخیص نوع کیست است. پس از تشخیص پزشک درمان‌های لازم را تجویز می‌کند.

کلام پایانی

کیست تخمدان یکی از شایع ترین مشکلاتی است که برای بسیاری از خانم ها پیش می آید. در بیشتر موارد جای نگرانی نیست و پس از چند ماه کیست خود به خود از بین می رود. اما اگر علائم ذکر شده در این مطلب را داشتید حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید. پس از تشخیص کیست نگران نباشید و به خود استرس ندهید. به پزشک خود اعتماد کنید و روند درمان را به خوبی طی کنید.

در این مطلب ما سعی کردیم مطالبی را پیرامون کیست تخمدان شرح دهیم. به یاد داشته باشید که این مطالب جنبه آگاهی دارند و جایگزین توصیه های پزشکی نیستند. اگر شما هم کیست تخمدان داشتید از تجربه های درمان خود در قسمت دیدگاه‌ها برای ما بگویید.