یکی از دغدغه های مادران در دوران بارداری این است که بتوانند فرزندانشان را صحیح و سلامت در آغوش بگیرند. از طرفی نگرانی از روند زایمان و درد ناشی از آن باعث شده تا برخی زنان به این فکر کنند که آیا امکان انجام سزارین به دلخواه مادر وجود دارد یا خیر ؟ آیا سزارین فقط در صورت صلاحدید پزشک توصیه می شود ؟ آیا می توانم به انتخاب خودم فرزندم را با سزارین به دنیا بیاورم ؟
در این بخش از مقالات به برسی کامل و جامع سزارین و پاسخدهی به سوالات متداول شما خواهیم پرداخت.
سزارین چیست؟
بر خلاف زایمان طبیعی که نوزاد از کانال واژن خارج می شود، سزارین نوعی عمل جراحی برای به دنیا آوردن نوزاد است که از طریق برش دادن شکم و دیواره رحم انجام می شود. این نوع زایمان در صورتی انجام می شود که به دلایل مختلفی امکان زایمان طبیعی وجود نداشته باشد، از این رو پزشک توصیه می کند برای جلوگیری از بروز خطرات احتمالی سزارین انجام شود.
سزارین اورژانسی چیست و در چه مواقعی انجام می شود؟
سزارین اورژانسی اغلب بدون برنامه ریزی انجام می شود و در صورتی که بنا بر عواملی زایمان طبیعی برای نوزاد و مادر خطراتی داشته باشد این روش توصیه می شود. بطور معمول از هر 5 زایمان طبیعی 2 مورد آن بصورت اورژانسی انجام می شود. از جمله عواملی که منجر به انجام سزارین اورژانسی می شود عبارتند از:
- قرارگیری جنین در وضعیت غیر طبیعی و بریچ
- حاملگی های چند قلویی
- مشکلات قلبی، فشار خون بالا و دیابت در مادر
- سابقه فیبروم رحم در مادر
- ابتلای مادر به عفونت و احتمال انتقال آن به نوزاد
- زخم و تبخال فعال در دهانه واژن
- نابهنجاری در جفت یا بند ناف
- نوزاد هیدروسفالی
- ضربان قلب غیرطبیعی در جنین
- بزرگ بودن اندازه جنین برای زایمان واژینال
- سابقه قبلی سزارین
انجام سزارین به دلیل نارسایی دهانه رحم و ترومبوفیلی توسط دکتر مهرنوش مهدی نیا
اطلاعات بیشتر : زایمان فیزیولوژیک چیست ؟
سزارین انتخابی (CDMR)
در برخی موارد ممکن است سزارین بدون وجود مشکل پزشکی و به درخواست مادر انجام شود که به آن زایمان به دلخواه مادر یا زایمان انتخابی گفته می شود. در این شرایط زایمان توسط پزشک و بیمار از قبل برنامه ریزی می شود. این نوع زایمان در بین زنان روز به روز از محبوبیت بیشتری برخوردار می شود، بطوری که در ایران طی چند سال اخیر افزایش 60 درصدی داشته است.
رایج ترین دلایل تمایل زنان برای انتخاب این روش عبارتند از:
- ترس از درد در هنگام زایمان طبیعی
- اضطراب از زایمان
- احساس کنترل داشتن بر روند زایمان
- سابقه زایمان سزارین قبلی
مزایای زایمان به روش سزارین
از طریق این روش، واژن دچار کشش و گشادی نمی شود و از بروز آسیب های احتمالی جلوگیری می کند. از طرفی این روش مانع افتادگی لگن می شود و خونریزی در آن نسبت به زایمان طبیعی کمتر است.
عوارض و خطرات سزارین برای مادر
برخی از رایج ترین خطرات و عوارض احتمالی به شرح زیر است:
- واکنش آلرژیک به برخی داروهای استفاده شده در روند جراحی
- خونریزی بیش از حد
- جداشدن جفت به صورت غیر عادی
- آسیب به برخی اندام ها از جمله روده و مثانه
- احتمال ابتلا به عفونت
- مشکلات دستگاه ادراری
- تاخیر در عملکرد روده
- احتمال لخته شدن خون
- زایمان زودرس و پیش از موعد
- افزایش مدت زمان عمل
- وزن کم نوزاد هنگام تولد
علاوه بر موارد فوق، بعد از انجام سزارین ممکن است مادر در بارداری بعدی ناچار به انجام مجدد این روش باشد و نتواند زایمان طبیعی انجام دهد، زیرا اسکارهای باقی مانده از زایمان قبلی به قدر کافی قوی نیستند که بتوانند انقباض های زایمان واژینال را تحمل کنند. بنابراین در چنین شرایطی انجام مجدد سزارین ضروری است.
عوارض برای نوزاد
بطور کلی شایع ترین عارضه مربوط به سزارین برای نوزادان احتمال ابتلا به مشکلات تنفسی است. اما با انجام این روش خطر ابتلا به اختلالاتی همچون دیابت، آسم، چاقی و بیماری های آلرژیک برای نوزادان وجود دارد.
سزارین چگونه انجام می شود؟
قبل از انجام جراحی، آزمایش ها و معاینات لازم برای بررسی وضعیت مادر و جنین انجام می شود. همچنین لازم است قبل از عمل، فرم رضایت نامه را امضا کنید. سزارین انتخابی اغلب بعد از هفته 38 بارداری انجام می شود اما در مواقع ضروری و اورژانسی ممکن است زودتر از موعد انجام شود.
ابتدا از طریق انژیوکت، رگ گیری از مادر برای تزریق داروها و مایعات انجام می شود. برای شروع عمل از بیهوشی عمومی یا بی حسی به روش اپیدورال و نخاعی استفاده می شود. بی حسی باعث قطع انتقال پیام های درد به مغز می شود و شما دردی هنگام سزارین حس نخواهید کرد. بطور معمول یک پرده روی قفسه سینه شما قرار می گیرد تا شما روند زایمان را مشاهده نکنید. در عوض ماما وضعیت را به شما گزارش می کند.
سپس با استفاده از کاتر، پزشک متخصص برش هایی به طول 10 تا 20 سانتی متر روی شکم ایجاد می کند و عملیات خارج کردن نوزاد آغاز می شود. در حین عمل متخصص بیهوشی به طور منظم ضربان قلب، فشار خون، تنفس و سطح اکسیژن شما را بررسی می کند. بعد از خارج کردن نوزاد، کادر پزشکی شروع به بخیه زدن برش ها می کنند که به مدت زمانی حدود 30 تا 60 دقیقه به طول می انجامد.
اطلاعات بیشتر : هر آنچه لازم است درباره زایمان بدون درد بدانید
ریکاوری و بهبودی بعد از سزارین
مدت زمان بهبودی از طریق سزارین طولانی تر از زایمان طبیعی است و بین 4 تا 6 هفته رسیدن به بهبودی کامل زمان لازم است. معمولا 2 تا 4 روز بعد از جراحی از بیمارستان مرخص می شوید.
مراقبت های بعد از سزارین
برای اینکه فرایند بهبودی تسریع شود ، لازم است دستورالعمل های پزشک را دنبال کنید. برخی از اقداماتی که بعد از عمل باید انجام شود به شرح زیر است:
- به مدت 4 تا 6 هفته از داشتن رابطه جنسی پرهیز کنید.
- طی دوره ریکاوری از بلند کردن اجسام سنگین، ورزش و فعالیت بدنی زیاد خودداری کنید.
- از نوشیدن آب و مایعات به میزان کافی غافل نشوید.
- در صورت داشتن درد در ناحیه جراحی از مسکن های تجویز شده استفاده کنید.
- در صورت داشتن خونریزی مجاز به استفاده از تامپون نیستید و می توانید از نوار بهداشتی استفاده کنید.
- مراقب وارد شدن هرگونه فشار و آسیب به محل جراحی و بخیه ها باشید.
سوالات متداول
در اغلب موارد بالافاصله بعد از عمل می توانید به نوزاد خود شیر بدهید. اما در موارد نادری ممکن است در نتیجه عوارض سزارین، کمی تاخیر در ورود شیر به پستان ها ایجاد شود. برای شیر دادن به نوزاد قرار گرفتن مادر در پوزیشن مناسب به منظور جلوگیری از ایجاد فشار به بخیه ها بسیار مهم است.
خیر. قبل از شروع عمل بی حسی عمومی یا موضعی اعمال می شود و در طول جراحی با وجود هشیاری کامل دردی حس نخواهید کرد.
در صورت مشاهده علائم زیر پزشک خود را در جریان بگذارید:
- قرمزی ، درد و تورم در ناحیه تحت جراحی
- ترشحات بد بو و غیر عادی واژن
- تب شدید
- درد غیر قابل کنترل
- خونریزی شدید از واژن و مشاهده لخته های خون
- تداوم خونریزی بعد از گذشت 6 هفته
بله. بطور کلی عوارض و خطرات بارداری های بعدی بعد از هر زایمان افزایش می یابد. البته در برخی مواقع ممکن است پزشک تشخیص دهد که سزارین نسبت به زایمان طبیعی گزینه ایمن تری برای شماست.
انتخاب بهترین روش برای زایمان با توجه به بررسی شرایط مادر و جنین انجام می شود. در صورتی که مادر و نوزاد در شرایط نرمال و سلامت کامل باشند ، زایمان طبیعی بهترین گزینه است. اما در صورت وجود مشکلات و خطرات احتمالی، پزشک سزارین را توصیه می کند. هریک از این 2 روش دارای مزایا و معایبی است و با مشورت پزشک می توانید بهترین گزینه را انتخاب کنید.
