التهاب و عفونت در بخش انتهایی دهانه رحم ( سرویکس ) که در اصطلاح پزشکی به آن سرویست (cervicitis) گفته می شود، نوعی بیماری مربوط به اندام تناسلی زنان است. این عارضه در برخی موارد علائمی ایجاد نمی کند، با این حال افراد مبتلا ممکن است علائمی همچون خونریزی، درد در هنگام مقاربت جنسی و ترشحات غیر طبیعی واژن را گزارش کنند. این بیماری ممکن است بطورت حاد در اثر ایجاد عفونت و یا بصورت مزمن بروز کند. عفونت دهانه رحم اغلب باعث ایجاد قرمزی و ملتهب شدن سرویکس می شود و ممکن است در اثر عوامل مختلفی ایجاد شود. در این بخش از مقالات به بررسی جامع این عارضه خواهیم پرداخت.
میزان شیوع
سرویست از جمله بیماری های مربوط به زنان است که بسیار شایع بوده و نیمی از افراد بالغ به آن مبتلا هستند.
علائم و نشانه ها
- ترشحات غیر طبیعی واژن با بوی نا مطبوع و رنگ غیر عادی ( زرد، سفید یا خاکستری )
- خونریزی غیر منتظره و خفیف در ناحیه واژن
- درد در هنگام مقاربت جنسی واژینال
- تکرر ادرار دردناک
- خونریزی واژینال بعد از مقاربت که با دوره قاعدگی مرتبط نیست
- افزایش تحریک پذیری واژن
- احساس فشار در لگن
در صورت مشاهده هریک از علائم ذکر شده لازم است حتما به پزشک متخصص زنان مراجعه کرده و برای دریافت مراقبت های پزشکی اقدام کنید. لازم به ذکر است برخی از افراد عفونت دهانه رحم را بدون وجود علائم تجربه می کنند، از این رو، معاینات منظم زنان برای تشخیص و پیشگیری به موقع از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
علت و دلایل ایجاد عفونت دهانه رحم
یافته های بالینی نشان می دهند اصلی ترین دلیل ابتلا به این عارضه ناشی از عفونت های باکتریایی و ویروسی است که از طریق رابطه جنسی محافظت نشده ایجاد می شوند. شایعترین عفونت های مقاربتی عبارتند از:
- کلامیدیا
- سوزاک
- تبخال تناسلی ( HSV )
- تریکومونیازیس
واکنش های آلرژیک نیز می تواند منجر به ایجاد عفونت دهانه رحم شود. سرویکس در واکنش به قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی یا تحریک مکانیکی، علائمی همچون التهاب را بروز می دهد. برخی از این عوامل عبارتند از:
- تحریک شیمیایی واژن ناشی از استفاده از اسپرم کش ها، کاندوم لاتکس، دوش واژینال
- واکنش ناشی از استفاده از دیافراگم ضد بارداری و تامپون
- پرتودرمانی و رادیوتراپی
بطور طبیعی باکتری های مفیدی در واژن وجود دارند، اما در صورتی که این باکتری ها بیش از حد رشد کنند می تواند باعث ایجاد التهاب در واژن شود.
عوارض و خطرات
دهانه رحم همچون یک عایق از ورود ویروس ها و باکتری ها به داخل رحم جلوگیری می کند. در مواقعی که سرویکس ( دهانه رحم ) عفونی شود خطر انتقال عفونت به داخل رحم افزایش می یابد.
وجود عفونت در سرویکس می تواند گسترش یافته و به پوشش رحم و لوله های فالوپ وارد شود و منجر به ایجاد بیماری التهابی لگن ( PID ) شود. این بیماری در دستگاه تناسلی زنان ایجاد می شود و اغلب باعث ایجاد مشکلات مرتبط با ناباروری می شود.
در بدترین شرایط ممکن است عفونت سرویکس زمینه ابتلا به اچ ای وی (HIV) از طریق مقاربت با شریک جنسی مبتلا را افزایش دهد.
چگونه تشخیص داده می شود ؟
علائم عفونت دهانه رحم اغلب از طریق معاینه لگن توسط پزشک متخصص زنان قابل مشاهده است. طی معاینه فیزیک علائمی همچون قرمزی ، التهاب و خونریزی در ناحیه واژن بررسی می شود. با این حال، در برخی مواقع ممکن است پزشک تست پاپ اسمیر را جهت بررسی نابهنجاری های دهانه رحم توصیه کند. علاوه بر این، در صورت صلاحدید، ممکن است نمونه برداری از ترشحات واژن در جهت آزمایش عفونت هایی همچون کلامیدیا، سوزاک ، تریکومونیازیس و واژینوز باکتریایی انجام شود.
درمان عفونت دهانه رحم
التهاب و عفونت دهانه رحم در اغلب مواقع از طریق مصرف آنتی بیوتیک ها در جهت از بین بردن عفونت موثر واقع می شود. با این، در صورتی که این عارضه در نتیجه واکنش آلرژیک ایجاد شده باشد، نیازی به درمان خاصی نیست و در صورت کنارگذاشتن ماده حساسیت زا خود به خود بهبود خواهید یافت.
در صورت ابتلا به سرویست مقاربتی، لازم است و شما پارنترتان تحت درمان با آنتی بیوتیک قرار بگیرید. این داروها اغلب برای درمان بیماری های مقاربتی همچون سوزاک ، کلامیدیا و عفونت های باکتریای تجویز می شود.
درمان های خانگی
در صورتی که بیماری بصورت حاد ایجاد شده باشد بهترین گزینه درمان مصرف داروها تحت نظر پزشک است. با این حال در موارد خفیف می توان از درمان های طبیعی و خانگی برای تخفیف علائم استفاده کرد. درمان های خانگی موثر عبارتند از:
مطالعات از اثربخشی طب سنتی چینی در درمان عفونت دهانه رحم حایت می کنند. طب سوزنی و داروهای گیاهی چینی با دارا بودن خاصیت ضد التهابی در درمان این بیماری موثر واقع می شوند.
ماست با دارا بودن باکتری های مفید پروبیوتیک در درمان این بیماری اثربخش است. مطالعات نشان می دهد مصرف پروبیوتیک ها در درمان واژینوز باکتریایی که یکی از علل اصلی التهاب و عفونت در دهانه واژن است کمک کننده هستند.
سیر با داشتن خاصیت ضد باکتریایی قوی در درمان عفونت و التهاب سرویکس و بخصوص واژینوز باکتریایی موثر است.
چای سبز به واسطه محافظت از بدن در برابر ایجاد سرطان تخمدان و آندومتر در پیشگیری از بروز این عارضه نقش دارد.
پیشگیری از ابتلا
اگرچه در برخی موارد، ابتلا به این عارضه اجتناب ناپذیر است، اما با انجام برخی اقدامات از جمله انجام رابطه جنسی ایمن می توان از بروز آن جلوگیری کرد. برخی از اقدامات پیشگیری کننده عبارتنداز:
- اجتناب از محرک هایی همچون دیافراگم ضد بارداری، تامپون، صابون های معطر و مواد شوینده اسیدی
- رابطه جنسی محافظت شده و استفاده از کاندوم در حین مقاربت جنسی
- پوشین لباس های زیر نخی گشاد و با کیفیت
چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به سرویست هستند؟
افرادی که رفتارهای جنسی پرخطر و روابط جنسی محافظت نشده دارند، بیشترین آسیب پذیری را در برابر این بیماری دارند. برقراری رابطه جنسی با چندین شریک جنسی و با افرادی که دارای سابقه بیماری های مقاربتی ( STI ) هستند، احتمال بروز این اختلال را افزایش می دهد. لازم به ذکر است، عفونت دهانه رحم فقط به واسطه رابطه جنسی ایجاد نمی شود، بلکه عواملی همچون استفاده از تامپون، دوش واژینال و دیافراگم ضدبارداری و هر عاملی که موجب تحریک سرویکس شود در ایجاد این عارضه نقش دارد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم ؟
در صورت مشاهده علائم غیر عادی همچون ترشحات غیرعادی و رابطه جنسی دردناک به پزشک متخصص زنان مراجعه نمایید. علاوه بر این، این بیماری در برخی از افراد بدون علائم ایجاد می شود، از این رو لازم است بطور منظم تحت معاینه پزشک متخصص قرار بگیرید.
سوالات متداول
خیر. اندومتریوز نوعی عارضه است که باعث رشد بافت پوشاننده رحم در خارج از آن می شود. هیچ مدرکی دال بر تاکید وجود رابطه بین آندومتریوز و و سرویست وجود ندارد.
نه همیشه. با این حال برخی از افراد مبتلا به عفونت سرویکس، خونریزی بین دوره های قاعدگی را گزارش می دهند.
حدودا بعد از شروع مصرف داروهای تجویز شده به مدت 2 هفته تا بهبودی کامل زمان نیاز دارید.
در برخی موارد بله ، عفونت و التهاب ناشی از کلامیدیا و سوزاک در صورتی که به لوله های فالوپ و دیواره رحم راه پیدا کند می تواند باعث نابهنجاری در دستگاه تولید مثل شود. ابتلا به بیماری التهابی لگن که ممکن است در اثر التهاب سرویکس ایجاد شود در ایجاد ناباروری نقش دارد.
تماس با باکتری های همچون استافیلوکوک و استرپتوکوک می تواند منجر به ایجاد التهاب و عفونت در سرویکس شوند.
بله. عفونت ممکن است از طریق مقاربت به همسر شما منتقل شود. بنابراین در صورت دریافت این تشخیص، لازم است تا زمان بهبودی از برقراری رابطه جنسی اجتناب کنید.
خیر، این بیماری همیشه به دلیل بیماری های مقاربتی ایجاد نمی شود. در برخی مواقع ممکن است عارضه در اثر عواملی همچون آلرژی ، آسیب و تروما و عدم تعادل باکتریایی ایجاد شود.
